Voor jezelf kiezen, ook zonder goedkeuring van je ouders

Je wordt geboren in een familiesysteem. Daar ben je direct onderdeel van en dat blijf je voor altijd. Je ouders voeden je op naar hun beste kunnen en begeleiden je naar volwassenheid. De overgangsfase van kind naar volwassene is de pubertijd. 

Je wordt minder afhankelijk van je ouders om te overleven. Waar je als kind volledig afhankelijk was van je ouders, word je nu steeds minder loyaal aan hen. Die loyaliteit is immers niet meer zo nodig. 

Er vind een belangrijke verschuiving plaats:

Van loyaal aan de groep (familie) naar loyaal aan jezelf.

Van pubertijd naar volwassenheid

Je begint je los te maken. Je gaat ontdekken wie je zelf bent, een ‘ik’ ontwikkelen. Wanneer de pubertijd helemaal doorlopen is, vindt er een volgende belangrijke overgangsfase plaats: die naar volwassenheid. 

Die opgebouwde ‘ik’ in de pubertijd wordt overstegen. Het leven staat niet langer in het teken van ‘wat wil ik van het leven?’ maar van ‘waartoe nodigt het leven mij uit?’. Je opent je hart, niet enkel naar de ander, maar naar het leven zelf. Je doet waartoe je bewogen wordt, ongeacht wat anderen daar mogelijk van zouden vinden. In deze fase ontstaat ook ruimte voor een eigen gezin (een nieuw systeem). 

Als je ouders emotioneel redelijk volwassen zijn en in staat zijn de kinderen los te laten, dan kan dit proces op een natuurlijke en gezonde manier doorlopen worden. Dan kunnen ouders je begeleiden in het proces naar volwassenheid. 

Verstoringen in dit proces

Helaas gebeurt dit zelden (of misschien wel nooit), simpelweg omdat ouders zelf niet helemaal volwassen zijn geworden doordat er onvoldoende bewustzijn is op eigen trauma’s en thema’s. Ze leven wellicht nog grotendeels vanuit overlevingsmechanismen. 

Je eigen weg gaan in het leven kan daardoor gepaard gaan met flink wat weerstand vanuit je gezin van herkomst. Dat maakt het proces mogelijk intens en zeer pijnlijk. 

De consequentie is namelijk dat je ontrouw wordt aan je familiesysteem. Je gaat dingen op je eigen manier doen, mogelijk anders dan eerst. Je gaat andere keuzes maakt. Vaker nee zegt. Je gaat meer luisteren naar je intuïtie in plaats van je ‘verstand’. 

Je gaat veranderen. Onvermijdelijk.

En dat is precies waar veel ouders (of andere familieleden) grote moeite mee hebben. Alle patronen die zorgvuldig in stand zijn gehouden om te voorkomen dat een ouders met zichzelf geconfronteerd worden, dreigen ineen te klappen. 

Vanuit hun eigen angst en (kinds)pijn kunnen ouders gaan manipuleren. Bekritiseren. Je in twijfel trekken en op je in praten. Mogelijk heb je hulp van een derde ingeschakeld, zoals een coach of begeleider, en gaan ze hén in twijfel trekken. 

Het kan ver gaan, denk aan onterven, dreigen met geweld of zelfs dreigen met zelfmoord. Zo proberen ze er (onbewust) alles aan te doen om je in het bekende en vertrouwde patroon terug te trekken en om te voorkomen dat je nog verder van ze verwijderd raakt.

Je gaat aan jezelf twijfelen. Ben ik nu gek? Overdrijf ik inderdaad?

Jezelf begrenzen en de consequenties daarvan aanvaarden

Het vraagt behoorlijk wat moed om je werkelijk los te maken van behoeftige ouders. Om te blijven geloven in je eigen innerlijke wijsheid, ook al heb je als kind al vroeg geleerd bij jezelf te vertrekken. De ander op één zetten is wat je kent. Jezelf op één zetten nog nieuw en onbekend.

Soms kan er maar één ding op zitten: het contact (tijdelijk) verbreken om ruimte te maken voor jezelf en je eigen innerlijke proces.

Zeker als je eigen IK nog wiebelig voelt. Je nog met één been in het vertrouwde staat en één been in het onbekende nieuwe. Doodeng. Dan is de aanwezigheid van ouders die aan je trekken en naar je grijpen, constant je grenzen testen en oprekken, niet bepaald helpend.

Sterker nog: mogelijk is het hierdoor zelfs onmogelijk om aan het eigen proces toe te komen. Je werkelijk losscheuren is dan nog de enige manier. 

Van binding naar verbinding

Het wonderlijke is dat je dan mogelijk juíst de ruimte krijgt ze werkelijk in je hart te sluiten. Dat je dankzij de ruimte hen meer kunt zien. Van binding naar verbinding, juist door ruimte te maken.

Afstand en ruimte zijn overigens twee verschillende fenomenen. Afstand betekent vaak dat je iemand wegduwt of afwijst. Dat je ze veroordeelt, omdat ze bijvoorbeeld behoeftig zijn of op jou leunen. Je niet begrijpen of niet naar zichzelf kunnen kijken. Dan sluit je ze buiten.

Buitensluiten is uiteindelijk nooit helpend. Daarmee ontken je jouw eigen aandeel in het proces en ga je uiteindelijk datgene manifesteren wat je zo graag buiten probeert te sluiten. 

Denk maar aan nieuwe ouders die zeggen: “ik ga het compleet anders doen dan mijn ouders!”, om vervolgens precies hetzelfde te doen (maar wellicht in een andere vorm). 

Buitensluiten kan onderdeel zijn van het proces. Dan is eerst afstand nodig, voordat je ruimte kunt maken. Door het eigen proces aan te gaan, kom je steeds meer los van de belemmerende patronen en kun je jouw ouders steeds meer aannemen voor wie ze zijn: je ouders. 

Misschien is het dan uiteindelijk mogelijk op gezonde wijze weer het contact met je ouders te herstellen. Misschien is dat dan nog steeds niet mogelijk. 

Dan is kiezen voor jezelf altijd het beste voor het hele systeem. Hoe pijnlijk de consequenties mogelijk ook zijn.

Jij bent uiteindelijk de allerbelangrijkste persoon op de hele wereld.